Khi ngoại hình vô tình trở thành thước đo nơi công sở!

1. Áp lực về ngoại hình nơi công sở

Trước tiên, hãy bắt đầu bằng 2 câu chuyện “rất thật” ở chốn công sở:

Chị M (kế toán tại một doanh nghiệp FMCG) chia sẻ rằng bản thân thường bị cô lập trong một tập thể chỉ vì gu ăn mặc không giống số đông. Cô không makeup, thân hình hơi mũm mĩm, chỉ đi một đôi giày bệt, áo sơ mi trắng đơn giản kèm quần jeans lưng cao. Ấy thế là nhanh chóng bị các đồng nghiệp khác trong team “soi lấy soi để”, tuy không bàn tán quá gay gắt nhưng dường như đã có bức tường vô hình ngăn cách giữa cô và mọi người.

Tình huống khác, anh B (nhân viên Marketing tại công ty công nghệ) và một đồng nghiệp tham gia vào buổi thuyết trình với đề tài như nhau. Tuy đã nghiên cứu nội dung mới mẻ, trình bày đẹp mắt và thần thái tự tin nhưng anh B vẫn bị sếp đánh giá là “chưa chuyên nghiệp, thiếu đầu tư”. Nguyên nhân là vì anh B mặc áo thun và quần jeans thường ngày thay vì sơ mi và quần tây chỉnh tề như người còn lại. 

Qua hai tình huống trên, có thể thấy “áp lực ngoại hình” đang đè nặng lên mỗi người trong môi trường công sở. Mỗi sáng thức dậy, thay vì suy nghĩ “hôm nay mình sẽ làm gì” thì bạn lại phải lăn tăn “mặc gì để hợp mắt đồng nghiệp nhưng không được phản cảm”. Đối với nữ giới, nỗi lo này càng nhân lên gấp nhiều lần vì phải giảm cân để duy trì vóc dáng hay make-up sao cho hoàn hảo nhất có thể.

2. Thước đo vô hình: Phải đẹp mới được ưu ái?

Lý giải cho hiện tượng này, tâm lý học đã nghiên cứu về hiệu ứng “halo”, hay còn gọi là hiệu ứng hào quang. Theo đó, đứng trước một người có vẻ ngoài thiện cảm, chúng ta thường sẽ mặc định họ cũng sở hữu trí thông minh, giỏi giang hơn người. Hiệu ứng này được thể hiện rõ nhất ở môi trường công sở, đặc biệt là trong các buổi thuyết trình, phỏng vấn,… Lúc này, những ai có vẻ ngoài bắt mắt lại thường được ghi nhớ và nhận sự tín nhiệm cao hơn. 

Bên cạnh đó, cũng cần đề cập đến khái niệm “pretty privilege” chỉ đặc quyền của những ai có ngoại hình “hợp mắt” với số đông. Những người này chỉ cần sở hữu một nụ cười duyên hay biết cách ăn mặc thì còn được săn đón, yêu thích hơn là một ý tưởng tốt. Điều này quả thật là trớ trêu khi năng lực – thứ đáng ra nên được ưu ái hàng đầu ở công sở – nay lại bị ngoại hình âm thầm soán ngôi.

3. Đâu là ranh giới giữa chuyên nghiệp và định kiến?

Tất nhiên, trong công việc cũng đòi hỏi độ chỉn chu từ cách ứng xử cho đến trang phục. Song, đừng biến nó trở thành “định kiến” để đánh giá người khác một cách vội vã. Một người không makeup thì không thể kết luận họ là người thiếu chuyên nghiệp. Một anh chàng trông có vẻ xuề xòa không hẳn sẽ làm việc bất cẩn, cẩu thả. Tuyệt đối không để định kiến ngoại hình lấn át hoàn toàn sự nỗ lực cống hiến của bất kể cá nhân nào.

Theo đó, làm đẹp chỉ nên là lựa chọn, không phải nghĩa vụ. Bạn có quyền khiến bản thân trở nên đẹp và tự tin hơn, hay cũng có thể ăn mặc với phong cách mà mình thấy thoải mái, miễn là không phạm phải thuần phong mỹ tục hay văn hóa công ty. Đừng ép bản thân phải đi theo thẩm mỹ của số đông chỉ để thuận mắt mà đánh mất giá trị của riêng mình.

4. Đối phó với đồng nghiệp hay judging ngoại hình

Trong môi trường công sở, bạn sẽ khó tránh khỏi những đồng nghiệp có thói quen “phán xét”. Để tâm trạng không bị ảnh hưởng bởi những “judging” về ngoại hình, sau đây sẽ là một số lời khuyên hữu ích cho bạn:

• Giữ vững cảm xúc cá nhân: Trước lời bình phẩm từ ai đó, trước hết bạn hãy dừng lại và tự nhủ rằng đó chỉ là chủ quan từ góc nhìn của họ. Việc phản ứng gay gắt lúc này là không cần thiết, thay vì vậy hãy phớt lờ và không biến đổi cảm xúc. Như vậy là bạn đã có thể thắng họ một nửa.
• Đáp trả một cách hài hước, tự tin: Với những lời nhận xét thiếu ý tứ như “phong cách nhàm chán thế” hay “ăn mặc có chút dị”, hay tự tin trả lời rằng bạn đang thử phong cách mới để bản thân có nhiều năng lượng hơn. Điều này chứng tỏ bạn không hề yếu thế và đối phương không thể nào bắt bẻ.
• Thiết lập ranh giới rõ ràng: Nếu hành vi phán xét dần trở nên quá đà và khiến bạn không vui, hãy đề cập thẳng vấn đề hoặc nói một cách khéo léo như “Dù bạn muốn vui vẻ là chính nhưng mình sẽ tủi thân thật đấy!”. Như thế, họ sẽ biết đâu là ranh giới nên dừng lại. Song nếu vẫn tiếp tục, hãy phớt lờ vì không đáng để tâm.
• Xây dựng giá trị bằng chuyên môn: Bề ngoài của bạn xấu hay đẹp còn phụ thuộc vào mắt nhìn của mỗi người. Song năng lượng chuyên môn là điều không thể phủ nhận. Thay vì cứ mãi loay hoay xây dựng hình tượng bóng bẩy trong mắt người khác, hãy tập trung nâng cao giá trị cá nhân bằng năng lực và sự chuyên nghiệp. 

Áp lực ngoại hình không thể hiện qua những quy định mà nó ẩn chứa qua ánh mắt, lời nhận xét mà người khác vẫn nghĩ là vô hại. Song, vốn dĩ môi trường công sở không phải là một sàn diễn thời trang, bạn có thể gây ấn tượng chốc lát bằng vẻ ngoài đẹp mắt nhưng sẽ ghi điểm lâu dài với năng lực thể hiện. Vì thế, hãy không ngừng nâng cấp bản thân để luôn có giá trị và tỏa sáng trong bất cứ môi trường nào.