Ngành xây dựng: Tổng quan về ngành và cơ hội nghề nghiệp

Ngành xây dựng không chỉ là trụ cột của sự phát triển hạ tầng mà còn là lĩnh vực đầy tiềm năng với đa dạng cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn. Bài viết dưới đây sẽ mang đến cho bạn cái nhìn tổng quan về ngành xây dựng, các vị trí công việc phổ biến, mức thu nhập và xu hướng phát triển trong thời đại mới.

Ngành xây dựng là gì?

Ngành xây dựng là lĩnh vực chuyên về việc lên kế hoạch, thiết kế, thi công, bảo dưỡng và cải tạo các công trình như nhà ở, cao ốc, hệ thống giao thông, sân bay, cảng biển và nhiều loại cơ sở hạ tầng khác. Mức độ hiện đại của các công trình xây dựng thường phản ánh sự phát triển của một quốc gia.

Hiện nay, ngành này được chia làm hai mảng chính:

• Kỹ thuật xây dựng: Tập trung vào việc thiết kế, thi công, giám sát và hoàn thiện các công trình. Đây là lĩnh vực then chốt góp phần kiến tạo nền tảng vật chất cho nền kinh tế và đời sống xã hội. Các hoạt động chính bao gồm lập kế hoạch, thiết kế kỹ thuật, tổ chức thi công, quản lý tiến độ, kiểm tra chất lượng và nghiệm thu công trình.
• Kinh tế xây dựng: Kết hợp giữa yếu tố tài chính và quản lý trong hoạt động xây dựng. Người làm trong lĩnh vực này sẽ thực hiện các công việc như lập dự toán chi phí, phân tích hiệu quả đầu tư, thẩm định dự án, kiểm toán, định giá công trình và quản lý ngân sách xây dựng.

Ngành xây dựng là lĩnh vực thiết kế, thi công và giám sát các công trình

Học ngành xây dựng học gì?

Sinh viên theo học ngành xây dựng sẽ được trang bị một khối lượng kiến thức đồ sộ, kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết và thực hành, từ nền tảng khoa học cơ bản đến các môn chuyên ngành sâu.

Chuyên ngành Kỹ thuật xây dựng

Sinh viên theo học chuyên ngành Kỹ thuật xây dựng thường mất khoảng 4 đến 4,5 năm để hoàn thành chương trình đại học chính quy. Nếu tiếp tục theo học bậc sau đại học, chương trình thạc sĩ sẽ kéo dài thêm khoảng 2 năm.

Ở giai đoạn đầu của chương trình học, sinh viên được trang bị những kiến thức cơ bản về xây dựng dân dụng và công nghiệp như:

• Thành thạo các phần mềm thiết kế kỹ thuật
• Hiểu rõ các môn cơ sở như hình học ứng dụng, cơ học vật liệu, địa chất công trình
• Nắm được cấu tạo và nguyên lý của kết cấu xây dựng
• Kỹ thuật trắc địa phục vụ khảo sát, đo đạc công trình
• Cơ sở thủy lực và ứng dụng trong thiết kế công trình liên quan đến nước
• Kiểm định chất lượng vật liệu và công trình xây dựng
• Kỹ thuật xử lý nền móng và gia cố công trình

Khi bước vào giai đoạn chuyên sâu (thường từ năm 3 trở đi), sinh viên sẽ được định hướng theo các lĩnh vực cụ thể như:

• Kỹ thuật công trình thủy
• Kỹ thuật xây dựng công trình giao thông và biển
• Xây dựng cơ sở hạ tầng
• Địa kỹ thuật công trình
• Quản lý tài nguyên nước
• Hệ thống cấp – thoát nước
• Kinh tế và quản lý xây dựng

Sinh viên ngành xây dựng được học thiết kế kết cấu, kỹ thuật thi công

Ngoài lý thuyết, sinh viên còn phải tham gia thực tập tại công trường nhằm rèn luyện kỹ năng thực tế và hiểu sâu hơn quy trình thi công các công trình ngoài đời sống.

Chuyên ngành Kinh tế xây dựng

Đối với chuyên ngành Kinh tế xây dựng, sinh viên sẽ được đào tạo kiến thức chuyên sâu về quản lý tài chính trong xây dựng, bao gồm:

• Tư vấn và lập kế hoạch cho các dự án đầu tư xây dựng
• Xây dựng chiến lược kinh tế – kỹ thuật phù hợp với từng giai đoạn của dự án
• Lập và quản lý định mức chi phí thi công
• Đánh giá, kiểm soát ngân sách và quản lý tài chính công trình
• Thực hiện công tác kế toán và kiểm toán trong hoạt động xây dựng
• Soạn thảo, thẩm định và xét duyệt hồ sơ đấu thầu
• Quản lý tiến độ và thực hiện giám sát tài chính dự án

Chương trình học của ngành này giúp sinh viên vừa nắm chắc các nguyên lý xây dựng cơ bản, vừa có khả năng hoạch định tài chính – một yếu tố then chốt để tối ưu hiệu quả đầu tư trong lĩnh vực xây dựng hiện đại.

Học ngành xây dựng ở đâu tốt?

Việt Nam có nhiều trường đại học uy tín với lịch sử đào tạo lâu đời và chất lượng cao về ngành xây dựng, phân bổ ở cả ba miền:

Khu vực phía Bắc:

• Trường Đại học Xây dựng Hà Nội.
• Trường Đại học Giao thông Vận tải.
• Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.
• Trường Đại học Bách khoa Hà Nội.
• Trường Đại học Thủy lợi.

Khu vực miền Trung: Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng.

Khu vực phía Nam:

• Trường Đại học Bách khoa – ĐHQG TP.HCM.
• Trường Đại học Giao thông Vận tải TP.HCM.
• Trường Đại học Kiến trúc TP.HCM.
• Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM.

Học ngành xây dựng tốt ở đại học xây dựng Hà Nội

Ngành xây dựng ra trường làm gì?

Khi hoàn tất chương trình đào tạo, sinh viên ngành Kỹ thuật xây dựng có thể đảm nhận nhiều vai trò chuyên môn như:

• Kỹ sư thi công công trình dân dụng hoặc công nghiệp
• Kỹ sư thiết kế bản vẽ kỹ thuật, lập dự toán xây dựng
• Tư vấn viên kỹ thuật chuyên kiểm định, nghiệm thu công trình
• Chuyên viên giám sát tiến độ và chất lượng thi công
• Cán bộ kỹ thuật làm việc trong các đơn vị quản lý xây dựng
• Giảng dạy kỹ thuật xây dựng tại các cơ sở đào tạo chuyên ngành

Không gian làm việc của kỹ sư xây dựng thường được chia thành ba nhóm chính:

• Công trường: Trực tiếp theo dõi và chỉ đạo quá trình thi công, kiểm tra chất lượng vật liệu và giám sát kỹ thuật thi công
• Xưởng hoặc nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng: Thiết kế chi tiết kỹ thuật, theo dõi quy trình sản xuất và đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật
• Văn phòng: Làm việc với các bản thiết kế, lên dự toán và tham gia thẩm tra hồ sơ kỹ thuật

Với nền tảng kiến thức về cả kỹ thuật lẫn tài chính, sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Kinh tế xây dựng có thể tham gia vào nhiều vị trí khác nhau như:

• Cán bộ tại các cơ quan quản lý xây dựng như Sở Xây dựng, Sở Quy hoạch – Kiến trúc, Sở Giao thông Vận tải, phòng Quản lý đô thị…
• Nghiên cứu viên trong các viện, trung tâm nghiên cứu về kinh tế xây dựng và quy hoạch đô thị
  Chuyên viên lập và thẩm định dự toán trong các công ty tư vấn xây dựng hoặc đơn vị đấu thầu
• Nhân viên thẩm định dự án tại ngân hàng, công ty tài chính, bảo hiểm
• Quản lý kinh doanh hoặc giám sát công trình trong doanh nghiệp xây dựng, công ty bất động sản
• Giảng viên ngành Kinh tế xây dựng tại các trường đại học hoặc cao đẳng chuyên ngành

Cử nhân xây dựng có thể làm kỹ sư giám sát công trình

Ngành xây dựng có mức lương bao nhiêu?

Mức lương trong ngành xây dựng có sự chênh lệch lớn, phụ thuộc vào vị trí công việc, kinh nghiệm, quy mô công ty và đặc biệt là năng lực cá nhân.Dưới đây là mức lương chung ngành xây dựng:

Cơ hội việc làm ngành xây dựng hiện nay

Ngành xây dựng hiện nay đang mở ra rất nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn nhờ vào vai trò then chốt trong quá trình phát triển cơ sở hạ tầng của đất nước. Theo các dự báo, nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực này sẽ tiếp tục tăng trưởng ổn định, duy trì mức trên 10% mỗi năm cho đến năm 2025. Đây là ngành có phạm vi công việc đa dạng, từ thiết kế kỹ thuật, giám sát công trình, kiểm tra chất lượng vật liệu, lập hồ sơ thầu cho đến quản lý dự án, quản lý chi phí và an toàn lao động.

Sinh viên tốt nghiệp ngành Kỹ thuật xây dựng có thể dễ dàng tìm được việc làm tại các công ty xây dựng dân dụng, doanh nghiệp bất động sản, đơn vị thi công công trình hạ tầng, hoặc các cơ quan quản lý nhà nước như Sở Xây dựng, Sở Giao thông Vận tải.

Ngoài ra, với kinh nghiệm và kỹ năng tích lũy theo thời gian, cơ hội thăng tiến lên các vị trí quản lý, giám đốc kỹ thuật hay tư vấn chiến lược cũng rất rộng mở, đi kèm với mức thu nhập hấp dẫn. Có thể nói, ngành xây dựng không chỉ mang lại sự ổn định lâu dài mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho những ai mong muốn phát triển sự nghiệp bền vững trong lĩnh vực kỹ thuật – công nghệ.

Ngành xây dựng đang thiếu nhân lực chất lượng cao, mở ra nhiều cơ hội

Những tố chất phù hợp với ngành xây dựng

Để thành công trong ngành này, bên cạnh kiến thức chuyên môn, bạn cần có những tố chất sau:

• Sức khỏe tốt và không ngại gian khổ: Đặc biệt quan trọng với những ai xác định làm việc tại công trường.
• Tư duy logic và chính xác cao: Ngành xây dựng đòi hỏi sự tính toán chính xác tuyệt đối, một sai sót nhỏ có thể gây hậu quả lớn.
• Khả năng làm việc nhóm: Một công trình là sản phẩm của rất nhiều bộ phận, kỹ năng phối hợp là yếu tố sống còn.
• Kỹ năng giải quyết vấn đề: Công trường luôn phát sinh những vấn đề không lường trước, bạn cần bình tĩnh và nhạy bén để xử lý.
• Tinh thần trách nhiệm và tính kỷ luật: Luôn đặt chất lượng và an toàn của công trình lên hàng đầu.
• Khả năng học hỏi liên tục: Cập nhật các công nghệ, vật liệu và tiêu chuẩn mới.

Tìm việc làm ngành xây dựng ở đâu?

Khi đã có nền tảng kiến thức và kỹ năng vững chắc, bước tiếp theo trong ngành xây dựng là tìm kiếm công việc phù hợp để khởi đầu sự nghiệp. Bạn có thể tận dụng các kênh như mạng lưới cá nhân, ngày hội việc làm tại các trường đại học lớn, hoặc trực tiếp truy cập vào mục tuyển dụng của các công ty xây dựng.

Tuy nhiên, để tiết kiệm thời gian và tiếp cận nhiều cơ hội hơn, các nền tảng tuyển dụng trực tuyến như VietnamWorks là lựa chọn hiệu quả. Tại đây, bạn có thể tìm thấy hàng loạt vị trí từ kỹ sư mới ra trường đến quản lý cấp cao tại các doanh nghiệp xây dựng hàng đầu. Giao diện dễ dùng và bộ lọc thông minh cũng giúp bạn nhanh chóng tìm được công việc phù hợp với mục tiêu nghề nghiệp của mình.

Ngành xây dựng là một ngành nghề đầy tự hào, nơi bạn có thể “biến những bản vẽ trên giấy thành những công trình sừng sững với thời gian”. Dù con đường này có nhiều vất vả và thách thức, nhưng thành quả nhận lại là sự nghiệp bền vững, mức thu nhập xứng đáng và niềm vui khi được góp phần kiến tạo nên một đất nước ngày càng giàu đẹp.