Cùng VietnamWorks tìm hiểu thêm về những khái niệm này nhé!
Lương net là gì và những điều bạn cần biết
1. Lương net là gì? Vai trò ra sao
1.1. Định nghĩa lương net
Net trong “Net Income” được định nghĩa là thu nhập ròng hay còn gọi là tiền lương thực tế nhận mỗi tháng. Lương Net chưa bao gồm các khoản tiền bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm y tế (BHYT) và thuế thu nhập (TNCN). Số tiền lương bạn nhận sẽ không còn thêm các khoản phí khác.
Lương Net = Lương Gross – (các khoản bảo hiểm bắt buộc + TNCN)
Trong đó, các khoản phí về thuế sẽ được doanh nghiệp chịu trách nhiệm tính toán và nộp cho các cơ quan thuế liên quan.
Do đó, người lao động sẽ nhận đúng số tiền theo thỏa thuận chi trả của doanh nghiệp. Họ sẽ không cần mất thời gian tính toán các khoản phí về thuế theo quy định.
Ví dụ: Doanh nghiệp cam kết chi trả lương net 10 triệu/tháng cho bạn. Có nghĩa là mỗi tháng bạn sẽ nhận được đúng 10 triệu mà không cần trừ các chi phí khác, vì doanh nghiệp đã chịu trách nhiệm trong các khoản phí này.
Lương Net là gì?
1.2. Vai trò của lương net
Lương net đóng vai trò mang lại nhiều lợi ích cho người lao động khi họ nhận đúng số tiền được cam kết. Các khoản chi phí khác đã được trừ trước khi gửi tiền lương cho người lao động. Mỗi tháng, người lao động không cần mất thời gian tính toán cho các khoản phí bắt buộc, từ đó, không mang tâm lý hụt hẫng khi nhận một khoản tiền rồi lại bị trừ vì các khoản đóng bảo hiểm và thuế cá nhân.
Doanh nghiệp khi chi trả lương net cũng dễ dàng xử lý số liệu nhanh hơn, dễ dàng quản lý số lượng lớn các nhân viên trong doanh nghiệp. Các khoản tiền lương net rõ ràng và dễ hiểu ít gây thắc mắc cho người lao động.
Vai trò của lương net trong thu nhập của người lao động
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến mức lương net
3.1. Thuế thu nhập cá nhân
Thuế thu nhập cá nhân là khoản tiền các cá nhân có thu nhập cao phải trích một khoản trong tiền lương hoặc các thu nhập khác để nộp vào ngân sách nhà nước. Thuế thu nhập không áp dụng cho những cá nhân có thu nhập thấp theo quy định. Những ai có thu nhập càng nhiều thì thuế thu nhập cá nhân càng cao. Khoản thu nộp này giúp giảm đi khoảng cách giàu nghèo trong xã hội.
Có 2 trường hợp dành cho thuế thu nhập cá nhân:
- Áp dụng cho cá nhân có cam kết hợp đồng làm việc từ trên 3 tháng
- Áp dụng cho cá nhân có cam kết hợp đồng làm việc dưới 3 tháng hoặc không có ký cam kết hợp đồng
3.2. Các khoản trừ và các quy định pháp lý khác
Việc ký kết hợp đồng giữa người lao động và người sử dụng lao động được nhà nước quy định về các khoản bảo hiểm bắt buộc. Trong đó, người sử dụng lao động sẽ cùng với người lao động đóng các khoản phí BHYT, BHXH, BHTN.
Các mức phí được phân chia rõ ràng và cụ thể như sau:
- Mức phí cần đóng cho BHXH: 22,5%. Trong đó, chiếm 8% là của người lao động, còn lại doanh nghiệp đóng 17,5%
- Mức phí cần đóng cho BHTN: 2%. Trong đó, người lao động và doanh nghiệp đóng đều 1%
- Mức phí cần đóng cho BH y tế: 4,5%. Trong đó, chiếm 1,5% là của người lao động, còn lại doanh nghiệp đóng 3%
Ngoài ra, mức phí đóng công đoàn dựa vào 2% quỹ lương người lao động nhận được. Doanh nghiệp sẽ đóng 2% kinh phí công đoàn và người lao động không cần đóng khoản phí này.
3.3. Các yếu tố tùy thuộc vào cá nhân và công ty
Lương net cũng ảnh hưởng nhiều đến các hợp đồng lao động và điều khoản thỏa thuận của hai bên. Tùy vào từng điều khoản hợp đồng sẽ có những mức lương cụ thể cho người lao động. Trong đó, người lao động có thể lựa chọn hai loại lương: Lương net hoặc lương gross.
Lương net là mức lương chưa bao gồm các khoản phụ cấp, trợ cấp từ doanh nghiệp. Tùy vào mỗi doanh nghiệp sẽ có từng chế độ phụ cấp khác nhau, đặc biệt đây là các khoản không bắt buộc. Vì vậy, để biết rõ về mức lương net, người lao động có thể hỏi rõ về khoản tiền phụ cấp, trợ cấp này.
Thỏa thuận về lương và khả năng đàm phán lương net là một trong những việc cần làm rõ ràng trước khi ký hợp đồng. Mức lương có thể sẽ cao hơn hoặc thấp hơn mong đợi của người lao động. Vì vậy, người lao động nên chuẩn bị trước những lý do để thỏa thuận với nhà tuyển dụng.
Những yếu tố ảnh hưởng đến lương net
4. Cách tính lương net đúng chuẩn
Lương net được tính theo công thức dưới đây:
Lương net = Lương Gross – (BHXH + BHYT + BHTN) – Thuế thu nhập cá nhân (nếu có)
Trong đó: Lương Gross là tổng các thu nhập bao gồm lương cơ bản, lương hoa hồng, lương thưởng, tiền bảo hiểm, thuế,…. Tổng số tiền chưa khấu trừ cho các loại bảo hiểm bắt buộc. Người lao động sẽ phải tự tính toán số tiền để đóng cho bảo hiểm và thuế TNCN (nếu có).
Ví dụ: Lương gross là 17 triệu đồng/tháng. Ta áp dụng vào công thức:
Lương net = 17 triệu – (BHXH + BHYT + BHTN) – Thuế TNCN (nếu có)
Các mức phí dành cho bảo hiểm là:
- Mức phí cho BHXH: 17.000.000 x 8% = 1.360.000 VNĐ
- Mức phí cho BHYT: 17.000.000 x 1.5% = 255.000 VNĐ
- Mức phí cho BHTN: 17.000.000 x 1% = 170.000 VNĐ
Tổng mức phí bảo hiểm bắt buộc đóng là: 1.785.000 VNĐ
Theo quy định về mức thuế TNCN của người lao động bao gồm:
- Mức giảm trừ cho hoàn cảnh người lao động: 11.000.000 VNĐ/tháng
- Mức giảm trừ người phụ thuộc: 4.400.000 VNĐ/tháng
Vậy tổng thuế thu nhập của bạn là:
Thuế TNCN = (Tổng thu nhập – Mức giảm trừ – Các khoản được miễn) x % Thuế suất
Mức lương của bạn là 17.000.000 VNĐ thì % thuế suất là 15%
=> Thuế thu nhập cá nhân = (17.000.000 – 11.000.000 – 1.785.000) x 15% = 632.250 VNĐ
Vậy tổng mức lương net của bạn là:
Lương net = 17.000.000 – 1.785.000 – 632.250 = 14.582.750 VNĐ
Cách tính lương net chuẩn và nhanh nhất
5. Những lưu ý quan trọng khi xem xét lương net để không bị “thiệt”
Ngoài những lợi ích của việc nhận lương net thì người lao động cũng phải đối mặt với rủi ro. Với việc chịu trách nhiệm chung trong khoản đóng phí sẽ dẫn đến mức đóng thấp (BHXH tai nạn lao động, thai sản,…) đồng nghĩa với việc mức hưởng cũng sẽ thấp.
Vì vậy, người lao động cần chú ý xem xét 2 điều sau để không bị “thiệt” nhé:
Thỏa thuận các khoản tiền đóng bảo hiểm trước khi ký hợp đồng
Để đảm bảo quyền lợi của chính mình, bạn nên hỏi rõ về các khoản phí đóng bảo hiểm. Bởi các mức lương này có ảnh hưởng đến các trợ cấp sau khi nghỉ việc, về hưu, thai sản,… Dựa trên thông tin về các khoản phí bảo hiểm, bạn có thể thỏa thuận về mức lương phù hợp cho cả hai bên.
Kiểm tra liên tục các khoản đóng BHXH theo tháng
Đối với các doanh nghiệp có dấu hiệu gian dối trong khoản phí bảo hiểm, người lao động nên kiểm tra thường xuyên để tránh các tổn thất về sau. Nếu phát hiện việc gian lận của doanh nghiệp như đóng bảo hiểm với mức thấp, không đóng bảo hiểm bắt buộc, người lao động có thể liên hệ ngay tới các cơ quan ban ngành liên quan để báo cáo.
Những lưu ý quan trọng về lương net trước khi thỏa thuận
VietnamWorks hy vọng với những chia sẻ của chúng tôi, bạn có thể hiểu rõ về khái niệm lương net là gì và những lưu ý về lương net. Nếu việc tính toán các khoản phí lương quá khó, bạn có thể sử dụng thêm các công cụ hỗ trợ để tính lương chính xác nhất. Hãy đón chờ chúng tôi ở các bài viết mới nhé!
— HR Insider —
VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam
Bài viết dành riêng cho thành viên của HR Insider.
