Cùng HR Insider tìm hiểu về chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế trong bối cảnh hiện nay nhé!

Khái quát về IFRS và tình hình áp dụng IFRS trên thế giới

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã áp dụng hệ thống chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (gọi chung là IFRS) để nâng cao chất lượng cũng như khả năng so sánh của thông tin trên các báo cáo tài chính (BCTC). IFRS được xây dựng và ban hành gồm ba thành phần chính:

– Khung khái niệm

– Các chuẩn mực BCTC quốc tế (IAS/IFRS).

– Các hướng dẫn giải thích chuẩn mực kế toán (IFRIC/SIC).

Nhìn chung, kể từ khi ra đời, hệ thống chuẩn mực IFRS đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nền kế toán quốc tế. Đến hiện nay, tình hình áp dụng IFRS tại 174 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới có thể được tóm tắt như sau:

Bảng: Số quốc gia/vùng lãnh thổ áp dụng IFRS

Nguồn: www.iasplus.com

Có 5 quốc gia đang xem xét việc áp dụng IFRS là Mỹ, Nhật, Ấn Độ, Nga, Malaysia và Colombia.

Lộ trình áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) tại Việt Nam

Tại Việt Nam, tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế đặt Việt Nam vào bối cảnh phải đổi mới nền kinh tế và tiệm cận với các thông lệ quốc tế. Trong đó, đổi mới hệ thống kế toán là một trong những khâu quan trọng. Bộ tài chính trong các năm qua đã bắt đầu xây dựng lộ trình chuyển đổi từ hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam sang IFRS:

• Tháng 7/2017: Bộ Tài chính ra Quyết định thành lập Ban soạn thảo Đề án áp dụng IFRS
• Tháng 3/2019: công bố dự thảo Đề án áp dụng IFRS lên trang web của Bộ
• Dự kiến tháng 10/2019: Thủ tướng Chính Phủ phê duyệt lộ trình áp dụng IFRS, trong đó:
  • 2022: Áp dụng IFRS tự nguyện đối với các định chế tài chính/công ty đại chúng quy mô lớn chưa niêm yết, công ty niêm yết, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp nhà nước lớn có khoản vay nước ngoài
  • 2025: Bắt buộc đối với các đối tượng tự nguyện nêu trên

Từ năm 2019 đến hết năm 2021, Bộ Tài chính chuẩn bị các điều kiện cần thiết triển khai thực hiện Đề án để đảm bảo hỗ trợ các doanh nghiệp bắt đầu áp dụng IFRS từ năm 2022, như: công bố bản dịch IFRS ra tiếng Việt, đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng các hướng dẫn áp dụng IFRS…

Cũng theo Đề án, phạm vi và cách thức áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế IFRS được dự kiến như sau:

– Doanh nghiệp thuộc đối tượng áp dụng IFRS phải áp dụng tất cả các IFRS đã có hiệu lực theo quy định của Ủy ban Chuẩn mực kế toán quốc tế tại cùng một thời điểm;

– Các đơn vị chỉ phải lập duy nhất một bộ BCTC để công bố tại Việt Nam. Các đơn vị thuộc đối tượng (bắt buộc hoặc tự nguyện) lập BCTC (riêng hoặc hợp nhất) theo IFRS thì được miễn lập BCTC theo VAS.

– Khi Ủy ban Chuẩn mực kế toán quốc tế có sự sửa đổi, bổ sung các IFRS thì Việt Nam sẽ áp dụng chậm nhất là sau 3 năm kể từ thời điểm các sửa đổi, bổ sung IFRS có hiệu lực

Các khó khăn thách thức nào sẽ phải đối mặt?

Kinh nghiệm của các quốc gia áp dụng lần đầu IFRS cho thấy có rất nhiều vấn đề được đặt ra như liệu rằng việc áp dụng có mang lại thành công, các lợi ích vô hình của việc áp dụng IFRS là gì và các chi phí cần thiết để đạt được các lợi ích này như thế nào…Việc chuyển đổi sang IFRS chứa đựng các rủi ro khác nhau cho nhiều chủ thể khác nhau.

– Đối với các doanh nghiệp lập BCTC: khó khăn lớn nhất là không có những hiểu biết đầy đủ về các IFRS, cũng như chưa đo lường hết các ảnh hưởng của việc áp dụng IFRS đến sự thay đổi trong kết quả kinh doanh. Hiện nay, nguồn lực nhân lực kế toán còn hạn chế về trình độ ngoại ngữ và hiểu biết về IFRS, nếu họ không được đào tạo huấn luyện bài bản thì việc áp dụng sai là điều khó tránh khỏi. Thực tế, dựa trên một cuộc khảo sát từ 149 tổ chức tài chính trên thế giới vào tháng 10/2004, công ty kiểm toán KPMG đã kết luận rằng, chính sự không hiểu rõ về IFRS đã làm trì hoãn việc áp dụng IFRS tại nhiều doanh nghiệp.

– Đối với các nhà đầu tư: nếu thông tin trên báo cáo bị sai sót hoặc nhầm lẫn sẽ dẫn đến việc ra các quyết định đầu tư không hợp lý. Các doanh nghiệp có thể không công bố đầy đủ các thông cần thiết để nhà đầu tư có thể đối chiếu, so sánh và làm ảnh hưởng đến quyết định đầu tư. Ngoài ra, những đối tượng sử dụng thông tin khác như các chuyên gia phân tích, đặc biệt là những chuyên gia trong lĩnh vực mua bán doanh nghiệp, cũng sẽ gặp các rủi ro tương tự khi không lượng định được các tác động của việc áp dụng IFRS đến kết quả kinh doanh, từ đó sẽ có những thay đổi khó dự đoán trong giá cổ phiếu và các khoản đầu tư.

Các doanh nghiệp và đội ngũ nhân sự ngành tài chính – kế toán cần chuẩn bị gì?

Các doanh nghiệp cần sớm rà soát và thiết lập hệ thống, quy trình kế toán và hạ tầng công nghệ để đảm bảo có đủ nền tảng để áp dụng và tuân thủ IFRS, đảm bảo tính trung thực của báo cáo tài chính. Đặc biệt, cần rà soát lại nguồn nhân sự từ nhân sự tài chính – kế toán đến nhân sự quản lý, để có kế hoạch bồi dưỡng, cập nhật, trang bị thêm kiến thức về IFRS.

Bản thân đội ngũ nhân sự trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán, tài chính cần sự chủ động trong việc nghiên cứu và học hỏi, trau dồi kiến thức và kỹ năng để đảm bảo đủ năng lực thực hiện công việc. Những kiến thức và kỹ năng cần thiết bao gồm: trình độ tiếng Anh trong chuyên ngành kế toán để đọc hiểu về các chuẩn mực/hướng dẫn; kiến thức về IFRS để áp dụng IFRS một cách đúng đắn; kỹ năng phân tích sự khác biệt giữa IFRS và VAS để phân tích được sự thay đổi trong tình hình tài chính và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Đặc biệt, việc áp dụng IFRS cần có sự hiểu biết sâu và áp dụng linh hoạt các nguyên tắc kế toán cũng như tuân thủ các nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp. Vì vậy, việc chủ động nghiên cứu ngay từ bây giờ là vô cùng cần thiết. Mỗi người cần có sự chuẩn bị kế hoạch về thời gian, cũng như tìm hỗ trợ tài chính cho các khóa học. Sự hỗ trợ này có thể đến từ chính các doanh nghiệp, hoặc các trung tâm đào tạo.

Đặc biệt, nhân sự ngành tài chính kế toán có thể chủ động nhờ đến sự hỗ trợ từ các hiệp hội nghề nghiệp như ACCA, VACPA. Các hiệp hội nghề nghiệp này có thể đứng ra làm cầu nối hỗ trợ đội ngũ tư vấn, chuyên gia đào tạo cho các doanh nghiệp nói chung và nhân sự ngành tài chính – kế toán nói riêng, nhằm tháo gỡ ngay các khó khăn vướng mắc phát sinh, giúp doanh nghiệp “làm đúng ngay từ đầu” và áp dụng chuẩn mực IFRS theo cách mang lại hiệu quả cao nhất.

GIỚI THIỆU CHUỖI BÀI VIẾT KỸ NĂNG CHUYÊN NGÀNH ĐỘC QUYỀN TỪ ACCA – HIỆP HỘI KẾ TOÁN CÔNG CHỨNG ANH QUỐC:

Với mục tiêu trở thành trang thông tin hữu ích giúp người tìm việc trong mọi ngành nghề nắm bắt được những kiến thức, kỹ năng cần thiết để thăng tiến trong công việc, HR Insider cho ra đời chuyên mục Kỹ Năng Chuyên Ngành. Trong chuyên mục này, HR Insider kết hợp với ACCA – Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh quốc gửi đến bạn những bài viết độc quyền đến từ các hội viên là các chuyên gia hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán, tài chính, ngân hàng…, cung cấp kiến thức và kỹ năng phù hợp nhất với những người đang làm việc trong các chuyên ngành này. Mời bạn tiếp tục đón đọc những bài viết hữu ích khác của HR Insider và ACCA trong thời gian tới.

— HR Insider / Trần Thị Hải Vân, FCCA —
Xem thêm các công việc ngành Tài Chính/Đầu Tư hấp dẫn tại www.vietnamworks.com