Kinh nghiệm phỏng vấn – Lý thuyết tảng băng trôi trong tuyển dụng

Kinh nghiệm phỏng vấn của nhiều người cho rằng mô hình tảng băng trôi trong tuyển dụng coi trọng giá trị tiềm ẩn của ứng viên hơn kỹ năng và kinh nghiệm của họ.

Bạn đã bao giờ nghe nói về lý thuyết Tảng băng trôi? Nguyên lý của tên gọi ấy bắt nguồn từ thực tế: phần nhìn thấy được của tảng băng nhỏ hơn nhiều so với phần ẩn đi dưới mặt nước. Đây được xem là một trong những lý thuyết quan trọng được áp dụng như một kinh nghiệm phỏng vấn của các nhà tuyển dụng khi lựa chọn ứng viên.

Tương tự như vậy, khi áp dụng mô hình tảng băng trôi cho việc tuyển chọn nhân viên, kỹ năng, kinh nghiệm của ứng viên thường ít quan trọng hơn so với những giá trị tiềm ẩn mà ứng viên có thể mang lại cho công ty của bạn.

Những năng lực tiềm ẩn

Lý thuyết này chỉ ra những năng lực tiềm ẩn giúp ứng viên trở thành sự lựa chọn tốt nhất cho một vị trí cụ thể tại doanh nghiệp của bạn.

• Kỹ năng: Điều mà người ta có thể làm tốt, chẳng hạn như lập trình máy tính.
• Kiến thức: Những gì người ta biết về một chủ đề cụ thể, chẳng hạn như ngôn ngữ máy tính.
• Giá trị: Hình ảnh của một cá nhân trong một tập thể; nó thể hiện điều gì là quan trọng và phản ánh giá trị của họ, chằng hạn như một lập trình viên chăm chỉ hay một nhà lãnh đạo tận tâm.
• Cách nhìn nhận về bản thân: Phản ánh bản sắc của một người, chẳng hạn như họ xem mình như một chuyên gia máy tính thông minh và hài hước.
• Đặc điểm: Tính cách của một người. Nó thể hiện qua cách mà chúng ta mô tả về người ấy (ví dụ, “cô ấy đáng tin cậy” hay “anh ấy dễ thích nghi”). Những đặc điểm này là hành vi, thói quen mà chúng ta nhận ra ở họ.
• Động cơ: Suy nghĩ trong vô thức hướng chúng ta có những hành động để đạt được thành công (ví dụ: cảm giác đạt được thành tựu nào đó và muốn làm mọi thứ trở nên tốt hơn).

Thật không may, một hồ sơ chỉ có thể cho bạn biết về các kỹ năng và kiến thức dựa trên học vấn, kinh nghiệm làm việc trước đây của ứng viên. Hai đặc điểm này là đỉnh của tảng băng trôi – phần mà ta nhìn thấy được trên mặt nước. Nó giúp ta dễ dàng xác định 20% năng lực của một người. 80% còn lại bao gồm những năng lực tiềm ẩn như giá trị đóng góp, cách nhìn nhận bản thân, đặc điểm và động cơ. Đây chính là phần chìm của tảng băng và rất khó để ta đánh giá các tiềm năng này.

Nhận diện nhân tài

Theo lý thuyết tảng băng trôi, yếu tố được ứng viên thể hiện rõ ràng nhất là các kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công việc. Tuy nhiên, điều đó vẫn chưa đủ để mang đến sự thành công cho vị trí đang tuyển, mà còn phụ thuộc vào động cơ, tham vọng và giá trị cá nhân của người đó. Đây là kinh nghiệm phỏng vấn mà bất cứ nhà tuyển dụng nào cũng cần phải nắm để đảm bảo không dẫn đến việc tuyển sai người.

Ví dụ nếu bạn đang muốn tuyển dụng một quản lý bán hàng, bên cạnh việc tìm hiểu những kỹ năng, kinh nghiệm, doanh số đã đạt được, hãy tìm hiểu “tảng băng chìm” của ứng viên bằng các câu hỏi khơi gợi sự đánh giá về giá trị, đặc điểm, tính cách, động cơ,. của chính họ trong công tác quản lý.

Càng có nhiều thông tin về những giá trị tiềm ẩn mà ứng viên có thể mang lại công ty, cơ hội bạn chọn được đúng người cho vị trí này càng cao.

— HR Insider —
VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam