Trong thời kỳ phát triển và hội nhập, người sử dụng lao động được quyết định việc áp dụng hình thức trả lương sản phẩm trong đơn vị mình. Khi áp dụng cách tính lương theo sản phẩm, chủ doanh nghiệp cần báo cho công nhân biết và phải duy trì áp dụng trong thời gian nhất định. Bên cạnh đó, người làm chủ cũng cần phải nghiệm thu sản phẩm và trả lương theo tháng theo quy định để người lao động ổn định đời sống.
Các hình thức trả lương cho người lao động
Theo quy định tại Điều 96 Bộ luật lao động 2019 quy định về hình thức trả lương, cụ thể như sau:
- Trả lương theo thỏa thuận của người lao động và bên thuê lao động theo thời gian, sản phẩm hoặc khoán.
- Trả lương bằng tiền mặt hoặc trả qua tài khoản ngân hàng cá nhân của người lao động.
Trường hợp trả lương qua tài khoản cá nhân của nhân sự được mở tại ngân hàng thì người sử dụng lao động phải tự trả các loại chi phí liên quan đến việc mở tài khoản và chuyển tiền lương.
Hình thức trả lương bằng tiền mặt hoặc tài khoản ngân hàng cá nhân của người lao động.
Tại Nghị định số 145/2020/NĐ-CP còn có quy định về hình thức trả lương cụ thể như sau:
Căn cứ vào tính chất công việc và điều kiện sản xuất, kinh doanh, bên thuê lao động và người lao động thỏa thuận hình thức trả lương theo thời gian, theo sản phẩm và lương khoán trong hợp đồng, cụ thể như sau:
- Trả lương căn cứ vào thời gian làm việc theo tháng, ngày, giờ, tuần làm việc được hai bên thỏa thuận, cụ thể:
- Tiền lương tháng được thanh toán cho một tháng làm việc.
- Tiền lương tuần sẽ được trả cho một tuần làm việc: Trong trường hợp hai bên thỏa thuận tiền lương theo tháng thì tiền lương theo tuần được xác định bằng tiền lương tháng nhân cho 12 tháng chia cho 52 tuần.
- Tiền lương ngày sẽ được trả cho một ngày làm việc: Nếu hợp đồng lao động thỏa thuận tiền lương theo tháng thì lương ngày được xác định bằng tiền lương tháng chia cho số ngày làm việc bình thường mà doanh nghiệp đã lựa chọn theo quy định của pháp luật. Trường hợp hai bên thỏa thuận tiền lương theo tuần thì tiền lương ngày được xác định bằng tiền lương tuần chia cho số ngày làm việc trong tuần dựa trên thỏa thuận trong hợp đồng lao động.
- Tiền lương tính theo giờ được trả cho một giờ làm việc: Theo quy định tại Điều 105 Bộ luật lao động 2019, trường hợp hợp đồng lao động thỏa thuận tiền lương theo tháng, theo tuần hoặc theo ngày thì tiền lương giờ được xác định bằng tiền lương ngày chia cho số giờ mà người lao động làm việc bình thường trong ngày.
- Lương theo sản phẩm được trả cho người lao động được hưởng theo sản phẩm họ làm ra, căn cứ vào số lượng sản phẩm đã hoàn thành, chất lượng và đơn giá sản phẩm được giao.
- Tiền lương khoán trả cho người lao động căn cứ vào khối lượng, chất lượng công việc và thời gian hoàn thành.
Tiền lương của người lao động trả theo các hình thức được quy định ở trên sẽ được thanh toán bằng tiền mặt hoặc trả qua tài khoản ngân hàng cá nhân của người lao động.
Xem thêm: Các hình thức trả lương và cách tính lương ai cũng phải biết
Lương theo sản phẩm là gì?
Tiền lương là gì?
Theo khoản 1, Điều 90 của Bộ luật lao động 2019 nêu rõ: Tiền lương là khoản tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động theo thỏa thuận để thực hiện công việc được giao phó. Số tiền này bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, các khoản phụ cấp và các khoản tiền bổ sung khác.
Thế nào là tiền lương theo sản phẩm ?
Có thể hiểu, lương theo sản phẩm là một trong những hình thức trả lương mà tổ chức, doanh nghiệp áp dụng để người lao động tính lương căn cứ vào số lượng, chất lượng sản phẩm họ làm ra và đơn giá sản phẩm được giao.
Khi doanh nghiệp trả lương theo sản phẩm thì phải xây dựng được định mức khoán sản phẩm cho người lao động trong một thời gian nhất định và xác định đơn giá tiền lương trên một sản phẩm cụ thể.
Từ đó, người lao động sẽ dựa vào số sản phẩm mà họ tạo ra trong một khoảng thời gian nhất định để tính số tiền mình được nhận. Sản phẩm phải thoả mãn các tiêu chí quy định đã được đưa ra trước đó. Dựa vào đó, nếu số lượng sản phẩm càng lớn thì tiền sẽ càng cao.
Lương theo sản phẩm là dựa vào số lượng, chất lượng sản phẩm hoàn thành và đơn giá sản phẩm
Hình thức tính lương theo sản phẩm sẽ được trả định kỳ: theo năm, tháng hoặc theo ngày. Tuy nhiên, đa phần các doanh nghiệp sẽ tính theo tháng. Cuối tháng, doanh nghiệp sẽ thống kê bảng tính lương theo sản phẩm để người lao động đối chiếu, rà soát lại trước khi kế toán đi lương.
Phân loại cách tính lương theo sản phẩm phổ biến hiện nay
Nhờ có cách tính lương theo sản phẩm, mà người lao động nhận thức rõ ràng hơn được trách nhiệm và quyền lợi của bản thân. Từ đó, có phương án hoàn thành định mức hoặc nâng cao năng suất lao động để tăng mức thu nhập của mình.
Hiện nay, cách tính lương theo sản phẩm được phân loại như sau:
- Lương tính theo sản phẩm trực tiếp của cá nhân: Mức tiền lương này được xác định căn cứ vào số lượng sản phẩm thực tế đã làm ra và đơn giá tiền lương cho một sản phẩm được bên thuê lao động quy định. Hình thức này giúp người lao động tăng năng suất và có thể tự tính được số tiền mình nhận được. Tuy nhiên, cách tính này khiến người lao động chạy theo lợi ích cá nhân và có sự cạnh tranh cao.
Lương theo sản phẩm trực tiếp của cá nhân
- Lương theo sản phẩm của tập thể: Đây là hình thức áp dụng cho một nhóm người lao động cùng thực hiện. Để áp dụng hình thức này, cần phải xác định số tiền mà cả nhóm được nhận hoặc đơn giá cho từng sản phẩm mà cả nhóm đã hoàn thành. Khi thực hiện theo hình thức tập thể, doanh nghiệp sẽ thống nhất cách tính lương dễ dàng hơn và nâng cao tinh thần đoàn kết. Tuy nhiên, sẽ có trường hợp cá nhân ỷ lại vào tập thể là việc thường xuyên xảy ra.
- Lương tính theo sản phẩm gián tiếp: Khoản tiền nhận được của người lao động sẽ phụ thuộc vào kết quả sản xuất mà người lao động chính làm được.
- Lương theo sản phẩm có thưởng: Đây là hình thức trả lương theo số lượng sản phẩm đã hoàn thành, cộng với số tiền thưởng do vượt mức chỉ tiêu, chất lượng sản phẩm tốt. Cách tính lương này có tác dụng tạo động lực cho người lao động cố gắng nâng cao năng suất lao động nhưng nó lại mang tính cá nhân hoá và sự cạnh tranh cao.
Xem thêm: Hướng dẫn cách tính lương cơ bản mà người lao động cần nắm
Hướng dẫn các cách tính lương theo sản phẩm
Cách tính tiền lương theo sản phẩm trực tiếp cá nhân
Công thức tính lương theo sản phẩm trực tiếp do cá nhân tạo ra như sau:
Lương sản phẩm cá nhân = số lượng sản phẩm hoàn thành x đơn giá sản phẩm
Trong đó: Đơn giá sản phẩm được tính dựa trên một đơn vị sản phẩm.
Cách tính tiền lương theo sản phẩm trực tiếp do cá nhân tạo ra
Cách tính tiền lương theo sản phẩm tập thể
Công thức tính tiền lương theo sản phẩm tập thể như sau:
Lương theo sản phẩm tập thể = Số lượng sản phẩm tập thể đã hoàn thành x đơn giá
Cách tính lương theo sản phẩm gián tiếp
Công thức cách tính tiền lương theo sản phẩm gián tiếp như sau:
Lương sản phẩm gián tiếp = Đơn giá sản phẩm x Số sản phẩm người lao động đã tạo ra
Cách tính lương theo sản phẩm có thưởng
Lương theo sản phẩm = Lương sản phẩm + [(% tiền thưởng so với 1% sản phẩm hoàn thành vượt mức chỉ tiêu x phần trăm hoàn thành vượt mức sản lượng) : 100 x lương sản phẩm]
Các lưu ý khác liên quan đến tính tiền lương theo sản phẩm
Người lao động khi hưởng lương theo hình thức theo sản phẩm vẫn sẽ được trả lương làm thêm theo giờ khi làm ngoài giờ. Tuỳ vào mỗi khung giờ, thời điểm mà có cách tính riêng: làm thêm ngày thường, ngày lễ, Tết, ngày nghỉ có hưởng lương.
- Tiền lương làm thêm ngoài giờ vào ngày thường: Tiền lương = Đơn giá tiền lương sản phẩm của ngày làm việc bình thường x mức ít nhất 150%.
- Tiền lương làm thêm giờ vào cuối tuần: Tiền lương = Đơn giá tiền lương sản phẩm ngày làm việc bình thường x mức ít nhất 200%.
- Tiền lương làm thêm giờ vào ngày lễ có lương: Tiền lương = Đơn giá tiền lương sản phẩm của ngày làm việc bình thường x mức ít nhất 300%.
Theo quy định tại Điều 97 BLLĐ 2019, kỳ hạn trả lương cho người lao động, cụ thể như sau: Người lao động hưởng lương theo sản phẩm sẽ được trả lương theo thỏa thuận ban đầu của bên thuê và người lao động. Nếu công việc phải làm trong nhiều tháng thì hằng tháng người lao động được tạm ứng tiền lương theo khối lượng công việc đã hoàn thành trong tháng đó.
Doanh nghiệp có thể áp dụng nhiều hình thức trả lương khác nhau như trả bằng tiền mặt, qua tài khoản ngân hàng cá nhân.
Doanh nghiệp nào nên áp dụng trả lương theo sản phẩm?
Hình thức trả lương theo sản phẩm được nhiều doanh nghiệp áp dụng hiện nay. Tuy nhiên, tùy vào lĩnh vực kinh doanh cùng cách thức hoạt động mà mỗi doanh nghiệp sẽ chọn một hình thức trả lương phù hợp. Với cách trả lương theo sản phẩm sẽ phù hợp với các doanh nghiệp có đặc điểm sau:
- Hình thức công việc có thể đo lường được rõ ràng bằng sản phẩm dịch vụ như đếm số lượng sản phẩm, số lượng dự án hoàn thành.
- Khuyến khích năng suất và hiệu suất lao động, doanh nghiệp có môi trường cần tăng cường sự cạnh tranh và cải thiện hiệu suất lao động.
- Quản lý chi phí lao động dựa trên hiệu suất làm việc và có thể điều chỉnh dựa theo mức sản xuất.
- Thi đua vượt chỉ tiêu để nhận thêm tiền thưởng
- Doanh nghiệp có môi trường làm việc linh hoạt, có khả năng thay đổi sản xuất hoặc dịch vụ dựa trên thị trường.
- Người lao động tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất sản phẩm. Trả lương theo sản phẩm sẽ giúp công nhân chăm chỉ làm việc và tập trung vào chất lượng sản phẩm.
Bài viết trên VietnamWorks đã cung cấp những thông tin cần thiết về cách tính lương theo sản phẩm được nhiều doanh nghiệp áp dụng. Hy vọng những thông tin trên có thể giúp người đọc hiểu hơn về hình thức tính lương phổ biến này. Hãy tìm đọc thêm những bài viết thú vị khác của VietnamWorks nhé!
Xem thêm: Tổng hợp các phần mềm tính lương được sử dụng nhiều nhất hiện nay
— HR Insider —
VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam
Bài viết dành riêng cho thành viên của HR Insider.
